Na początku sierpnia nakładem Instytutu Studiów nad Islamem ukazała się antologia pt. Nowoczesność, Europa, islam. Religia a dylematy obywatelstwa i wykluczenia. Jest to obszerna praca, na którą składa się kilkanaście artykułów poruszających problematykę relacji europejskiego, oświeceniowego projektu nowoczesności do wartości, na jakich opiera się islam, a szerzej – religia. Przedmiotem podejmowanych tu analiz jest m.in. związek pomiędzy sekularyzacją a postulatem różnorodności światopoglądów i postaw w sferze publicznej, w tym także tych wywodzących się z doświadczenia religijnego. Niewątpliwą zaletą tomu jest szeroki wachlarz perspektyw badawczych: od filozoficznych i teologicznych, przez politologiczne oraz socjologiczne, po te z zakresu nauk o kulturze, a także różnorodnych orientacji światopoglądowych reprezentowanych przez autorów.
W skład tomu weszło 16 tekstów autorstwa krajowych badaczy z kilku uczelni, reprezentujących liczne dyscypliny nauk społecznych i humanistycznych. Poszczególne rozdziały uporządkowane są według następujących części: „Islam a dylematy nowoczesności w historii idei”, „Religia a dyskurs i dialektyka dialogu-wykluczenia”, „Społeczne aspekty dialogu islamu z nowoczesnością”, „Religia a polityka”. Uzupełnieniem jest Aneks „Poza Europę, poza wykluczenia? Islam a współczesna historia Afroamerykanów w USA” w którym znajdziemy dwa teksty prof. Herberta Berga, w których autor omawia nieznaną szerzej w Polsce problematykę islamu afroamerykańskiego w USA.
„Świat islamu rozwija się, niewiele sobie robiąc z prognoz wysuwanych przez nawet najwybitniejszych zachodnich politologów i socjologów. W związku z tym pojawia się wiele pytań o charakterze podstawowym, a jednym z nich jest pytanie o stosunek islamu do nowoczesności – naszej nowoczesności, należy dodać. Pytań, które w podtekście mają jeszcze inne – nie do końca wypowiedziane: kiedy wreszcie muzułmanie przestaną się od nas różnić? Książka Nowoczesność, Europa, islam to kolejna, bardzo ważna próba znalezienia odpowiedzi na te pytania – zarówno te, stawiane wprost, jak i te, które nie zostały do końca wypowiedziane. Charakteryzuje się ona wysokim poziomem merytorycznym i wyraźną, wspólną linią myślową. Z powodzeniem można ją określić jako monografię problemu postawionego w tytule. Autorzy ukazują, jak złożony to problem – islam i współczesność, z jak wielu punktów widzenia można go rozpatrywać: z punktu widzenia religii, polityki, socjologii, politologii, kulturoznawstwa itd. Owa interdyscyplinarność to niezwykle mocna strona pracy”.
– prof. dr hab. Marek Dziekan, Katedra Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki, Uniwersytet Łódzki
„Relacje z Islamem stały się we współczesnej Europie jedną z najbardziej kluczowych spraw politycznych, społecznych i kulturowych. Zdolność do zaakceptowania społeczności muzułmańskich stała się kamieniem probierczym projektu oświeceniowego i ideałów, które leżą u podstaw nowoczesności. Jest w tym pewien paradoks, bo dowodem na siłę projektu zakładającego sekularyzację, a przynajmniej eliminację religii ze sfery publicznej, jest jego zdolność do stworzenia społeczeństwa, w którym orientacja religijna znajduje swoje miejsce. Nie trzeba chyba specjalnie rozwodzić się nad tym, że zagadnienie to implikuje cały szereg kwestii dotyczących roli religii w sferze publicznej, zdolności do akceptacji odmienności kulturowych aż do problemu fundamentów liberalnej demokracji. Nie jest na pewno łatwo odpowiedzieć na wszystkie te pytania. Książka Nowoczesność, Europa, islam oczywiście też nie przynosi jasnej i jednoznacznej odpowiedzi, ale zawiera teksty, które pozwalają pogłębić refleksję nad tymi, kluczowymi dla naszej cywilizacji, pytaniami. Wszystkie jej rozdziały składają się na bogatą mozaikę przedstawiającą wiele problemów współczesnego świata, a szczególnie Europy. Stanie się więc ona ważnym przyczynkiem w dyskusjach teoretycznych nad podstawami tożsamości Europy i szerzej – cywilizacji zachodniej”.
– prof. dr hab. Leszek Koczanowicz, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu
Wstęp i Wprowadzenie
Selim CHAZBIJEWICZ
Wstęp. Nowoczesność, Europa, islam 7
Mariusz TUROWSKI
Wprowadzenie. Religia, nowoczesność, egalitaryzm. Perspektywy wiary i duchowości w dobie radykalnej sekularyzacji i ekspansji partykularyzmów 9
Część I: Islam a dylematy nowoczesności w historii idei
Tomasz STEFANIUK
Al-Farabi i początki filozofii politycznej w świecie islamu 21
Selim CHAZBIJEWICZ
Myśl religijna i społeczna muzułmanów rosyjskich na przełomie XIX i XX wieku. Wybrane aspekty 37
Mariusz TUROWSKI
Filozofia, dżihad, nowoczesność: humanizm i oświecenie od Francisa Bacona do Ismaila Bardhiego 47
Część II: Religia a dyskurs i dialektyka dialogu-wykluczenia
Ali ABI ISSA
O szerzeniu wiary mieczem 65
Tomasz STEFANIUK
Harun Yahya jako krytyk materializmu i ewolucjonizmu 79
Eugeniusz SAKOWICZ
„Dobrze jest poznać się akceptując różnice, zwalczać uprzedzenia w duchu wzajemnego szacunku” (Bruksela, 19 maja 1985 roku). Jan Paweł II wobec muzułmanów i islamu 93
Zbigniew BURDELAK
Współczesny katolicyzm wobec liberalizmu. Między krytyką a dialogiem – aspekty chrześcijańskiego liberalizmu 105
Mariusz TUROWSKI
Orientalizm bez końca? Rasizm kulturowy a podstawy tendencji islamofobicznych w Polsce 123
Część III: Społeczne aspekty dialogu islamu z nowoczesnością
Baraa Bruno DRWĘSKI
Konflikty społeczne, rasizm, islamofobia. Dylematy nowoczesności na przykładzie „rozruchów” społecznych w 2005 roku we Francji 139
Hayssam OBEIDAT
Obywatelskość w myśli islamskiej 159
Katarzyna GÓRAK-SOSNOWSKA
Czy islam może być cool? Muzułmańska kultura konsumpcyjna na Zachodzie 169
Katarzyna JĘDRZEJCZYK-KULINIAK
Globalizacja – wyzwanie czy zagrożenie dla tożsamości muzułmanów? 181
Maciej RYBICKI
Między adaptacją a asymilacją – integracyjny kontekst funkcjonowania mniejszości muzułmańskiej we Wrocławiu 193
Część IV: Religia a polityka
Katarzyna JĘDRZEJCZYK-KULINIAK
„Polityka brzucha”. O demografii w Europie i stereotypach z nią związanych 211
Paweł SUS
Proislamskie Partie Polityczne Republiki Turcji: Milli Görüs a AK-Parti 221
Bartłomiej NOWOTARSKI
Czy możliwy jest demokratyczny islam? 241
Aneks: Poza Europę, poza wykluczenia?
Islam a współczesna historia Afroamerykanów w USA
Julian JELIŃSKI
Słowo wstępne 265
Herbert BERG
Mitotwórstwo w kontekście afroamerykańskich ruchów muzułmańskich. Mauryjska Świątynia Wiedzy, Naród Islamu i Amerykańskie Stowarzyszenie Muzułmanów 267
Herbert BERG
Wczesne ruchy afroamerykańskich muzułmanów i Qur’an 283
Streszczenia rozdziałów 297
Autorzy 307
Table of contents (Spis treści) 313
Abstracts of the Chapters (Streszczenia rozdziałów) 315
Indeks imienny 325
Indeks rzeczowy 329
Sprzedaż realizowana jest za pośrednictwem księgarni „Awerroes”
Tytuł: Nowoczesność, Europa, islam. Religia a dylematy obywatelstwa i wykluczenia
Redakcja naukowa: Selim Chazbijewicz, Karolina Skarbek, Mariusz Turowski
Recenzje wydawnicze: prof. Marek Dziekan (UŁ), prof. Leszek Koczanowicz (SWPS)
Wydawca: Instytut Studiów nad Islamem
Miejsce wydania: Wrocław
Rok wydania: 2012
Ilość stron: 334
Cena: 34 zł