Instytut Studiów nad Islamem pełni rolę forum „badawczo- komunikacyjnego”, którego nadrzędnym przesłaniem jest tworzenie perspektyw dla prowadzenia poszukiwań naukowych oraz dialogu rozumianego jako:

- wymiana idei,
- komunikacja i wzajemne poznawanie się przez poszczególnych partnerów,
- współdziałanie w życiu codziennym,
- wspólne usiłowania w realizacji konkretnych przedsięwzięć mających na celu rozwój własnych społeczeństw,
- spotkania uczonych, liderów i przedstawicieli świata kultury,
- przenoszenie wyników debat wśród członków elit na poziom lokalnych doświadczeń reprezentowanych przez nich, kultur i społeczności.

Tylko w takich warunkach można mówić o możliwości porozumiewania się, uznawania i szacunku, przy jednoczesnym zachowaniu odmienności, niezależności i integralności uczestników tego rodzaju „przekazu międzykulturowego”, wyznaczającego dzieje rodzaju ludzkiego od najwcześniejszych czasów.

Instytut Studiów nad Islamem powstał z przekonania, że w Polsce brakuje instytucji badawczej zdolnej w sumienny, bezstronny i pogłębiony sposób realizować zadanie nabywania, rozwijania i propagowania wiedzy na temat świata muzułmańskiego – jego dziejów, dokonań i problemów. Jeszcze większe wyzwanie stanowi umożliwienie zrozumienia społeczeństwu polskiemu religii i nauki islamu jako jednej z najważniejszych tradycji duchowych i intelektualnych ludzkości.

W naszym kraju nie funkcjonuje praktycznie ani jeden ośrodek naukowy, który byłby w stanie wypełniać to zadanie. Jednocześnie z powodu rosnącego zainteresowania tematyką muzułmańską i jej atrakcyjności pod względem medialnym (gwarantowanej dzięki rozwojowi paradygmatu „zderzeń cywilizacji”, często wykorzystywanego przez komentatorów i analityków życia politycznego i społecznego) istniejące placówki naukowe (zajmujące się językiem, literaturą oraz wybranymi aspektami kultury niektórych krajów muzułmańskich) – dostarczają niepełnych ekspertyz, opinii i opisów świata muzułmańskiego na potrzeby zarówno „konsumentów informacji” dotyczących bieżących wydarzeniach na arenie międzynarodowej, jak i środowisk opiniotwórczych w naszym kraju (dziennikarze, publicyści, politycy, naukowcy z innych dziedzin). Należy się spodziewać, że w najbliższej przyszłości będzie powstawało coraz więcej inicjatyw podejmowanych przez rosnące grono polskich adeptów „nauk o Wschodzie” – ściśle współpracujących z tego typu instytucjami w krajach zachodnich – nastawionych na opracowywanie projektów naukowych, badawczych i publikacyjnych dotyczących szeroko rozumianej problematyki islamskiej.

Jednym z najważniejszych atutów działalności Instytutu Studiów nad Islamem – instytucji naukowej powołanej między innymi przez muzułmanów żyjących w Polsce – jest zajmowanie się relacjami między Polską a krajami muzułmańskimi, zarówno w ujęciu historycznym, jak i w ich obecnym kształcie.

Cele Instytutu:

- upowszechnianie wiedzy o islamie, kulturze (kulturach) świata muzułmańskiego i historii muzułmanów, oraz o stosunkach Polski ze światem islamu,
- dialog z chrześcijaństwem i innymi religiami,
- propagowanie znajomości oraz wiedzy na temat języka arabskiego,
- budowanie „pomostów porozumienia” między przedstawicielami elit odmiennych tradycji kulturowych, religijnych i światopoglądowych,
- koordynowanie przedsięwzięć służących lepszemu wzajemnemu poznaniu się Polaków i żyjących w Polsce muzułmanów,
- nawiązywanie i wspieranie kontaktów naukowych, jak też tworzenie programów współpracy między wyższymi uczelniami w Polsce i w państwach muzułmańskich oraz w krajach UE.

Problematyka badawcza:

- szari’a i nauki muzułmańskie,
- historia islamu i jego cywilizacji,
- narody i społeczności muzułmańskie,
- geografia i demografia islamu,
- działalność misyjna muzułmanów,
- życie religijne i społeczne muzułmanów żyjących w państwach nie
muzułmańskich,
- stosunki islamu z chrześcijaństwem,
- stosunki islamu z judaizmem,
- islam a inne religie i tradycje duchowości na świecie,
- muzułmanie wśród społeczeństw Europy,
- islam w świecie,
- muzułmańska myśl polityczna, społeczna i ekonomiczna,
- Polska a świat muzułmański,
- historia i struktura stosunków Polski z krajami muzułmańskimi,
- historia literatury polskiej w perspektywie kontaktów kulturowych z islamem,
- orientalne i muzułmańskie wpływy w sztuce i architekturze Polski.

Działalność Instytutu:

- Organizacja cyklicznych konferencji naukowych (przynajmniej raz do roku).
- Organizacja paneli dyskusyjnych omawiających aktualne wydarzenia w
państwach muzułmańskich.
- Ogłaszanie konkursów z różnych dyscyplin badawczych kierowanych do
naukowców w Polsce.
- Tłumaczenie na język polski publikacji na temat islamu.
- Wydawanie czasopisma naukowego.
- Przygotowywanie opinii i komentarzy dotyczących sytuacji religijnej,
społecznej, gospodarczej i kulturalnej w państwach muzułmańskich.
- Monitorowanie sytuacji społecznej, gospodarczej, politycznej, kulturowej i
innych w państwach islamskich.

Odbiorcy działalności Instytutu:

- Społeczeństwo polskie zainteresowane wiedzą o islamie, wydarzeniach w świecie muzułmańskim oraz muzułmańskiej tradycji intelektualnej (myśl naukowa, społeczna, gospodarcza i polityczna).
- Wspólnota muzułmańska w Polsce.
- Polskie instytucje uczestniczące w dialogu między religiami, kulturami i społeczeństwami.
- Organy i przedstawiciele władzy samorządowej oraz środków masowego przekazu zainteresowane raportami badawczymi i ekspertyzami dotyczącymi problemów świata muzułmańskiego.

Struktura organizacyjna ISNI